KompanzasyonNeden, NiçinGereklidir?
Günümüzde elektrik şebekelerinin abone güçlerinde sürekli olarak bir artış gözlemlenmektedir. Bu nedenle reaktif yükler zamanla artış gösterir ve şebekenin de güç katsayısı düşer. Kompanzasyon ise bu durumu önlemek için yapılır. Kompanzasyon yöntemleri akım ile gerilim arasındaki faz farkı en ideal olabilecek açıya getirilir ve sistemi olumsuz etkileyen reaktif güçlerin sıfıra yaklaştırılır. Böylece enerji iletim hatlarının ve şebekenin gereksiz yere yüklenmesine sebep olan ve kayıpları artıran reaktif güç, olabildiğince minimum seviyede tutulur.
Kompanzasyonun işlevi, cihazların çekmiş olduğu reaktif enerjinin tüketiciye yakın noktalardan oluşturulmasını sağlamaktır. Bu sayede de şebeke gereksiz meşgul edilmiş olmayacak ve şebeke kapasitesinin artırılması sağlanmış olacak.
Kompanzasyonun Faydaları Nelerdir?
Güç katsayısının düzeltilmesi hem elektrik enerjisini üretenler hem de tüketenler bakımından çok faydalıdır. Bu nedenle kompanzasyon sisteminin orta ve büyük boy işletmelerde, işletme sahibi tarafından yapılması zorunlu hale getirilmiştir.
Kompanzasyon yapılan tesiste elde edilen avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Şebekeden çekilen reaktif enerji minimuma indirilir.
- Enerji miktarı düşeceğinden ödenecek ücret azalır.
- Kayıplar ve gerilim düşümü azalır.
- İletken kesitleri düşük seçilebilir.
- İletim ve dağıtım tesislerinin kapasite ve verimi yükselir.
- Transformatörlerin gücü daha düşük seçilebilir.
Üretici yönünden:
- İletkenler daha az akım taşıyacağından ince kesitte seçilir.
- Aynı iletim hattından daha fazla aktif enerji iletileceğinden üretim, iletim ve dağıtım tesislerinde kapasite-verim yükselir.
- Enerjinin üretim ve satış maliyeti azalır.
- Alternatör ve transformatörlerin gücü daha küçük tutulur.
- Dağıtım hatlarında kayıplar ve gerilim düşümü azalır.
Tüketici yönünden:
- İletkenler da ince kesitte seçilir.
- Besleme transformatörü, kumanda, kontrol ve koruma elemaları daha küçük değerlerde seçilir.
- Besleme transformatörünün ve tesisin kapasitesi ile verimi yükselir.
- Kayıplar ve gerilim düşümü azalır.
- Şebekeden daha az reaktif enerji çkilir.
- Harcanan enerji azalacağından enerji ücreti de azalır.
Kompanzasyon Panosu Zorunlu mu?
Kullandığımız enerjinin iki bileşeni vardır. Bunlar aktif ve reaktif bileşenlerdir. Bu bileşenlerden kullanılabildiğimiz kısım aktif bileşendir. Cihazlarımızın çalışabilmesi için aktif güce ihtiyacımız vardır. Reaktif güç ise boşa giden güç olarak düşünülebilir. Tesislerimizde kullandığımız birçok cihaz reaktif enerji çeker. Enerji sistemlerinden çekilen bu lüzumsuz güç birçok ekonomik sıkıntılara yol açmaktadır. Bu sebeple yönetmeliklerde kompanzasyon zorunlu hale getirilmiştir. Belirlenmiş oranların dışında çekilen reaktif enerji sebebiyle faturalara reaktif ceza yansıtılmıştır. Hem enerji kaybının önlenmesi ve mevcut enerjinin daha fazla kullanıcıya ulaşmasını sağlamak için hem de yasal gereklilik olduğu için kompanzasyon son derece önemli ve gereklidir.
Özellikle kafe, otel, endüstriyel tesis ve buna benzer tesislerde aktif gücün yani sıra endüktif ve kapasitif yüklerde söz konusu olduğundan, bu güçlerin belirli oranlarda dengeli seyretmesi gerekmektedir. Aksi durumda aktif bedel dışında reaktif bedel de ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Kompanzasyon panoları hareketli yapıya sahip olduğundan bakımları ve kontrollerin düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Bu sayede reaktif ceza bedeli ödememiş olursunuz.